De verkoop van vakantiewoningen is in 2023 met ruim een derde gedaald tot 3718, zo laat makelaarsorganisatie NVM weten. Daarmee zet de dalende trend van 2022 door na de topjaren 2020 en 2021. Destijds werd 1,6 miljard aan vakantiewoningen en recreatiegrond uitgegeven waarbij de markt verdubbelde tot verkoopaantallen in beide jaren van 14.000 vakantiewoningen.
Inmiddels is er veel veranderd. De coronapandemie is voorbij en dus zoeken mensen hun vakantieplezier deels weer verder weg dan op een Nederlands vakantiepark. Daarnaast is de hypotheekrente sterk gestegen. Ook de kostprijs voor een chalet of ander type vakantiehuis is flink omhoog gegaan door de hoge inflatie en sterk gestegen materiaalkosten. Op de Waddeneilanden is een prijs van een half miljoen voor een vakantiewoning de norm geworden en in Zeeland liggen de vraagprijzen zelfs gemiddeld op zes ton. Een vakantiewoning voor minder dan 50.000 euro is nauwelijks meer te verkrijgen…maar wel bij Kuiper Caravans dat bijvoorbeeld een gloednieuw model van het type Sunny aanbiedt voor nog geen 40.000 euro.
Hoge belastingdruk
De veel hogere belastingdruk heeft de markt voor vakantiewoningen ook geen goed gedaan. Vooral beleggers, mensen die met de aankoop en verhuur van een vakantiewoning rendement willen behalen, haken af door de box-3 belasting die fors is verhoogd naar 36 procent. Ook wordt een groter deel van de WOZ-waarde van de woning als vermogen meegenomen en daarnaast is er een hoger fictief rendement toegekend aan het meegerekende vermogen.
Dit maakt dat voor mensen met een gemiddeld inkomen een vakantiewoning een molensteen om de nek wordt, ook al heb je dat onroerend goed in een ver verleden verkocht. Ligt jouw vakantiehuis in een mooi gebied, dan kan die volgens de nieuwe berekening misschien wel een miljoen waard zijn waarover dan 60.000 euro fictief rendement moet worden afgerekend. Dit is een situatie waarin bijvoorbeeld inwoners van de Waddeneilanden zich bevinden. Die moeten daardoor noodgedwongen hun vakantiehuis verkopen omdat ze dit rendement niet verdienen over het jaar.
Buiten dit wil het nieuwe kabinet ook de spelregels voor de vennootschapsbelasting veranderen. Nu kan er tot maximaal een miljoen worden afgetrokken, straks mag een investeerder slechts 20 procent van zijn winst aftrekken. Deze maatregel treft alle investeerders maar vooral diegenen die hun panden deels met behulp van leningen aangekocht hebben. Ofwel: een vakantiehuis kopen voor commerciële doeleinden met geleend geld loont binnenkort ook niet meer.
Vakantiehuis voor eigen gebruik
Hoe zit het dan met de vakantiewoningen die voor eigen gebruik zijn gekocht? Zijn die aantallen ook gedaald? Het antwoord is ja, volgens de NVM is die doelgroep ook terughoudender geworden. Als het verkoopaantal in twee jaar tijd terugzakt van 14.000 naar 3718 kan dat ook bijna niet anders, maar de vraag is waarom dan. Een belangrijke reden is de hoge prijs: hoewel het aantal verkopen daalt, zijn vakantiewoningen duur gebleven. In 2021 lag de gemiddelde verkoopprijs op 182.000 euro, in 2023 was dat 228.000 euro wat een stijging van 2,5 procent is in vergelijking met 2022.
Wel is de meest recente ontwikkeling dat een koper gemiddeld drie procent minder dan de vraagprijs betaalt. Echter, het naijlend effect van de coronaperiode, toen soms vakantiehuisjes voor veertig procent boven de vraagprijs verkocht werden, is nog niet uitgefaseerd. In 2023 was de transactieprijs bij de helft van de vakantiewoningen boven de twee ton, dat was eerder bij slechts een derde van de verkopen het geval.
Sterker nog, in sommige regio’s zijn in 2023 vakantiewoningen fors duurder geworden. Zo stegen recreatieobjecten op de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug met zo’n 20 procent in prijs. In Noord-Holland werden ze ook duurder en kosten ze gemiddeld net als op de Waddeneilanden gemiddeld vijf ton. Maar aan de Zuid-Hollandse kust gingen de prijzen met tien procent omlaag, van gemiddeld drie ton naar 270.000 euro. Verder blijven in het oosten en zuiden van Nederland vakantiewoningen qua prijs onder de twee ton.
Toch is de overheersende trend dat vakantiewoningen steeds duurder worden omdat ze groter en luxueuzer moeten zijn. Net als bij reguliere huizen is de trend dat de vakantiewoning groter wordt en de tuin kleiner, doordat de grond duur is. Tegelijkertijd zijn de meest gewilde locaties aan de kust en daar zijn de vakantiewoningen juist wat kleiner omdat de kavels simpelweg anders té duur worden. Kortom, het beeld verschilt per regio maar een ding is duidelijk: hoewel de verkoopaantallen fors zijn gedaald, is van een fikse prijsdaling, op enkele regio’s na, geen sprake.